Hicri takvime göre Zilhicce ayının 10. günü Kurban Bayramı’nın 1. günüdür. Hac sahibi ay olan bu ayda aynı zamanda Allah (c.c) rızası için küçükbaş veya büyükbaş olarak kurban kesilir. Peki, kesilen büyükbaş hayvanların kriterleri nelerdir? Büyükbaş hayvan inek, dana, deve vs kaç yaşında olmalıdır? Büyükbaş kurbanlık hayvanın kapak atması neden azami derecede önemlidir?
Kurban Bayramı’nda kesilecek olan hayvanda bulunması gereken şartlardan biri de onun belli yaşa gelmiş olmasıdır. Bu ise kesilecek hayvanın cinsine göre değişir. Sığır ve benzeri cinste olan hayvan kurbanlık olabilmesi için 2 yaşını doldurmuş, 3 yaşına girmiş olmalıdır.
Bunda hicri seneye itibar edilir. Hayvan üzerinde yaşına girdiğine dair bir takım değişiklikler olabilir. Kapak atma bunlardan bir tanesidir. Kurbanlık büyükbaş hayvanın kapak atması öndeki iki büyük süt dişin dökülerek yerine yeni ve kalıcı dişlerin gelmesidir. Kurbanlık hayvanın kapak atması nedir sorusun yanıtı, hayvanın doğumdan sonra çıkan ama büyük oranla 2 kameri (ay) yıl geçmesiyle dökülen ve yerine kapak, kazma tabir edilen dişlerin çıkmasıdır.
Kurbanda kesilecek olan her hayvanın belirli bir yaş dilimini doldurması gerekir. Koyun 1 yaş, sığır, dana gibi büyükbaşlarda 2 yaş, deve de ise 5 yaşını doldurması şarttır. Yani kurbanlık olabilmeleri için buradaki temel kriter bu kurbanlık hayvanların yaşlarını doldurmasıdır.
Yaş için hicri yıl baz alınır. Hicri yıl 354 gün olduğu için iki hicri yıl ise 708 veya 710 gün yapar. Kurbanlık hayvanın kapak atması belirtilerinden ilki yaşını doldurması ikincisi ise öndeki dişlerini dökmesi ve yerine diğer dişlerle aynı seviyede kazma dişlerin gelmesidir.
Kurban Bayramı’nda kurban edilecek olan küçükbaş ve büyükbaş hayvanların sağlıklı olması kadar taşıması gereken bir dizi kriter bulunur. Büyükbaş hayvanlarda ise bu 2 yaş ve kapak atma ana unsurdur. Kurbanlık hayvanın kapak atması yaratılış gereğidir. Nasıl ki insanoğlu 6-8 yaş arası süt dişlerini döker ve yerine kalıcı dişleri çıkarsa, hayvanda da durum böyledir.
Dinen sığır, dana gibi bir büyükbaşın kurban olması için de kapak atması yani süt dişlerinin dökülmesi gerekir. Kurbanlık hayvanın kapak atması nedenlerinden biri yaşını doldurması yani olgunluğa bürünmesidir. Bu iki süt dişi düşer, yerine halk arasında kazma, çapa ve kapak diye adlandırılan iki kalıcı diş çıkar.
Bir büyükbaş hayvanın kapak atması demek artık onun yaşını doldurmuş ve kurban edilebilecek olgunlukta olması demektir. Bazı büyükbaşlar bakıldıkları yer gereği tekneden yani serbest bir yemleme sistemi ile yem yiyorsa kapak atma 2 ila 4 ay arasında uzayabilir. Ancak merada otlayan sürekli otları ısırarak, kopararak çeken hayvanlarda ise bazen 2 yaşını doldurmadan öndeki iki dişini çıkarmış olabilir. O da kapak attığı için kurban edilebilir durumdadır. Özetle dana, inek, sığır gibi büyükbaş hayvan kapak atması halinde kurbanlık olarak alınıp, satılabilir, kurban olarak kesilebilir.
Büyükbaş hayvanlarda kapak atma, ön alt çenedeki iki süt dişinin dökülüp yerine kalıcı dişlerin gelmesi anlamına gelir. Bu olay genellikle hayvanın 2 yaşına geldiğini gösterir. Yani bir büyükbaş hayvan kapak atmışsa, bu hayvan kurban olmaya uygundur demektir.
İDDEF olarak, 2009 yılından bu yana hassasiyet içinde gerçekleştirdiğimiz yurtdışı kurban organizasyonlarında büyükbaş hayvanları denetlerken özellikle yaş ve dolayısıyla kapak atmaya bakıyoruz. Türkiye’den kurban kesim ve dağıtımlarının olacağı ülkelere giden ekiplerimiz denetimlerini veteriner eşliğinde yaparak kurban seçimini gerçekleştiriyor. Siz de güven ve gönül rahatlığı içinde İDDEF'e kurban bağışı yaparak ibadetinizi yerine getirebilirsiniz.
Diğer Yazılar
TÜM YAZILARI OKU