Tekne Orucu Nedir? Kolayca Oruca Başlama Rehberi

Tekne orucu bir Anadolu geleneğidir. Tekne orucu tenkiye orucuna dayanır. Tenkiye orucu, alimlerin küçük yaştaki çocukları oruca alıştırmak ve onlara İslami bir kimlik kazandırmak amacıyla önerdikleri parçalı bir oruçtur.

Tekke orucu, Osmanlı geleneğinde nefsin terbiye edildiği mekan anlamına gelen Tekke’de sabah bir çorba içilir ve öğleye kadar ibadetle meşgul olunur. Bu süre boyunca bir şeyler yiyip içme olmadığı için tekne orucuna tekke orucu da denilmektedir.

Peki tenkiye ile tekne orucu arasındaki fark nedir? Tekne orucu nedir?

Tekne Orucu Nedir?

Çocukların en çok arzu ve merak ettikleri şey sahura uyanmak ve oruç tutma özlemi içerisinde olmaktır. Tekne orucunu büyükler öğleye kadar ve öğleden sonra tutmaları yönünde çocuklara tavsiye etmiştir.

Tekne orucu ne demek diye baktığımızda çocukların çok iyi bildiği oruçtur. Halk arasında uzun yıllara dayanan bir gelenektir.

Tekne orucu anlamı itibariyle denizde kullanılan araç anlamındaki tekne değil ekmek teknesinden de gelir. Eskiden evlerde yapılan ekmekler belli bölmeleri olan ağaç eşyadır. Mutfakta bunların yeri vardır.

Oruç tutan çocuk öğle vakti geldiğinde herkesin önünde değil ekmek teknesinin arkasına geçip yemeğini yermiş. Tekne orucu ismi aynı zamanda buradan gelmektedir. Ailelere oruç güzelliğini çocuklara yaşatmaları tavsiye edilir.

Tekne Orucu Faydaları

• Tekne orucu diye birşey varmıdır diye araştırıldığında İslamiyet’te kesin hükmünün ve yerinin olmadığı gibi bu durum çocuklara orucun öğretilmesi ve sevdirilmesi içindir.
• Çünkü tekne orucu ile çocuklara oruç ibadeti sevdiriliyor.
• Çok eskilere dayanan ve gelenek haline gelen bu oruç çeşidi çocukları küçük yaşlarda oruca alıştırma ve İslami bilinç kazandırma amacıyla yapılmaktadır. 
• Sahura kalkıp kahvaltılık yemek yiyen çocuk öğle vakti okulda veya eve geliyorsa evde dua ederek orucunu açıyor. Yani çocuğun öğle vaktine kadar tuttuğu oruç tekne orucudur.
• Çocuk orucunu açtıktan sonra dinlenir veya arkadaşlarıyla oynamaya çıkar.

Tekne Orucu Kaç Yaşına Kadar Tutulur?

İslam’ın beş şartı vardır. Şehâdet etmek, namaz kılmak, zekât vermek, oruç tutmak ve hacca gitmektir. Farz ibadet olan oruç, sağlığı yerinde olan her Müslümanın ergenlik çağı itibariyle tutması gereken bir ibadettir. Peki, tekne orucu kaç yaşına kadar tutulur? İslam'da oruç tutma yaşına gelmiş ve bedensel olarak buna uygun olan her Müslümanın oruç tutması beklenir.

Oruç, ergenlik çağına ulaşan, yani cinsel olgunluğa erişen Müslümanlar için farz kılınmıştır. Ergenlik çağına ulaşan her Müslüman, Ramazan orucunu tutmakla yükümlüdür. Bu nedenle, tekne orucu için de aynı yaş sınırlamaları geçerlidir. Erkek veya kız çocuk için oruç farz olana kadar tekne orucu tutturulur. Bireyin oruç ile sorumlu olmasının temel şartları Müslüman, akıllı ve ergenlik çağına ulaşmış olmaktır.

Kız çocuğu adet olmaya başladığı andan itibaren bulûğ yani ergenlik çağına girmiş olur ve oruç farz kılınır. Ancak 15 yaşına kadar adet görmeyen kız çocuğu artık ergen sayılır ve farz ibadet olarak oruç tutmaya başlar. Erkek çocuk ise, 12 ile 15 yaş arası baliğ olur. Eğer kız ve erkek çocuğu 15 yaşına geldiği halde, baliğ (ergen) olmamış ise, 15 yaşında hükmen baliğ olur, ve oruç dahil bütün farzlardan yükümlü olurlar.

Tekne Orucu Nasıl Tutulur?

Tekne orucu her çocuğun ismen merak ettiği ve uygulamak istediği bir gelenektir. Peki, tekne orucu nasıl tutulur? Tekne orucunda çocuk, sahura kalkar yemeğini yer, suyunu içer ve öğle vaktine kadar oruç tutar yani hiçbir şey yiyip, içmez. Ya da öğle vakti yemek ve su tüketir. Sahur ve iftarı ailesiyle birlikte yaparak Ramazan sevincine katılmış olur. Tekne orucu kaç saat tutulur diye baktığımızda ortalama 5 veya 6 saat olarak gerçekleşmiştir.

Tekne Orucu Saat Kaçta Açılır?

İbadetlerle yükümlü olma şartlarını taşıdığı hâlde bazı özel durumlardaki kimselere oruç tutmama ruhsatı verilmiştir. İbadetlerle yükümlü olmamakla birlikte, ergenlik yaşına gelmeyen çocukların alıştırılmak ve ısındırılmak maksadıyla namaz kılmaları ve oruç tutmaları teşvik edilir.

Çocukların yaş değil de biyolojik yapısına göre oruç tutmaları ve süreleri değişir. Örneğin “Oğlum, kızım hadi bakalım sen bu sene 4 saat oruç tut” ya da “Hadi bakalım öğleye kadar oruç tut” diyerek çocuklarımızı oruçla tanıştırabilir ve onları oruca alıştırabiliriz. Oruç tutma zaman dilimi yaş ve biyolojik duruma göre yıllar içinde değişkenlik gösterir.

Peki, tekne orucu saat kaçta açılır? Sahura kalkıp oruç tutmaya niyetlenen çocuk yine yaşı ve biyolojik yapısına göre değişmekle birlikte öğleye kadar oruç tutar. Ya da öğle vakti oruca niyetlenen çocuk akşam iftar vakti ailesiyle birlikte aynı sofrada Ezan-ı Muhammediye’nin okunmasıyla orucunu açar. Tekne orucu ne zaman açılır diye baktığımızda her ailenin çocuklarının yaş, fiziksel ve biyolojik gelişmişliklerine bakarak, onları zorlamadan belirli bir saat için oruç tutmalarını istemeleridir.

Tekne Orucu Niyeti Nasıl Yapılır?

Ramazan ayında oruç tutmaya başlayan bir Mümin, Ramazan başında “Niyet ettim Allah rızası için 30 gün boyunca oruç tutmaya” diyebilir. Ya da her sahur vaktinden sonra “Niyet ettim Allah rızası için bugünkü Ramazan orucumu tutmaya” diyebilir.

Peki, yetişkinlerdeki bu durum çocuklar için nasıl değişir ya da tekne orucu nasıl niyet edilir? Çocuk “Niyet ettim Allah rızası için oruç tutmaya” ya da “Niyet ettim Allah rızası için tekne orucu tutmaya” şeklinde oruç niyeti yaparak belirli bir vakit için oruç tutabilir.

Tekne Orucu Çocuklara Nasıl Anlatılır?

Orucun çocuklara anlatılması, yaşlarına, anlama düzeylerine göre değişebilir. Çocuklara orucun ne olduğunu, niçin tutulduğunu ve nasıl tutulacağını basit ve anlaşılır bir dille açıklamalıyız. Günlük yaşamdan örnekler verebiliriz. Örneğin, açlık ve susuzluğun insanların dayanma gücünü artırdığını ve sabrı öğrettiğini söyleyebiliriz. Çocukların oruçla ilgili sorularını dikkatle dinleyip, sabır ve basit bir dille cevaplandırabiliriz.

Peygamberimiz Hz. Muhammed'in (S.A.V) oruç tuttuğu zamanlardan veya sahabe hayatından örnekler vererek, orucun önemini ve nasıl tutulması gerektiğini anlatabiliriz. Orucun güzelliğini anlatarak, orucun sadece açlık ve susuzluktan ibaret olmadığını, aynı zamanda manevi bir ibadet olduğunu ve kişinin kendini kontrol etmeyi, sabretmeyi ve şükretmeyi öğrettiğini vurgulayabiliriz.

Tekne Orucu ile Çocuklara Oruç Sevdirmenin Yolları

Çocuklara orucu sevdirmek, sabır, anlayış ve özen gerektiren bir süreçtir. Önemli olan, çocukların oruç tutmayı öğrenme sürecine destek olmak ve onları bu konuda cesaretlendirmektir. Çocuklara oruç sevdirmeli ve orucun hediyesi olmalıdır. Orucun çocuklar için de bir fırsat olduğunu ve onların da oruç tutmalarının önemli olduğunu anlatmalıyız.

Küçük yaşlardan itibaren, çocukların oruç tutma deneyimini kolaylaştırmak için onları teşvik etmeli ve ödüllendirmeliyiz. Öncelikle çocuklarımız ebeveynleri örnek aldığı için oruçlarımızı tutarken mutlu, sabırlı ve güzel davranışlar içinde olmalıyız. Oruçla ilgili çocuklar için eğlenceli etkinlikler düzenlemeliyiz. Örneğin, oruçla ilgili hikayeler anlatmalıyız, boyama kitapları veya etkinlik kitapları kullanmalıyız, oruç takvimleri hazırlamalı veya oruçla ilgili oyunlar oynamalıyız. Çocuklarımızın oruç döneminde özel ilgi görmelerini sağlamalıyız.

Onların oruçlarını tutmalarına yardımcı olmalı, iftar ve sahur sofralarını birlikte hazırlayarak, onlarla birlikte iftar ve sahur yapmalıyız. Çocuklar oruç tutmaya başladıklarında onları teşvik edip ve ödüllendirmeliyiz. Harçlık verebilir, hediye alabilir yada oyunlarla ödül sunabiliriz. Örneğin dışarıda yemek yemek, sevdiği bir yiyeceği almak gibi. Başarılarını takdir edip, oruç tutmanın önemini ve faydalarını da hatırlatmak güzel olur.