Tesbih namazı, muhaddisler tarafından zayıf kabul edilmektedir. Ancak son dönem Hanefî fakihlerinin önde gelenlerinden İbn-i bidîn “Muhaddislerin buna zayıf demesine aldanmayınız. Çünkü sahabelerden farklı farklı geldiğinden dolayı bu hadis hasendir (güzeldir)” demektedir. Fukahanın kabul ettiği hadis ile ilgili mutlaka amel edilmesi gerekmektedir. Fukaha göre tesbih namazı ile ilgili hadisler iyidir, güzeldir. Peki, tesbih namazı nasıl kılınır? Peki, tesbih namazı kaç rekat olarak kılınır?
Tesbih namazı, genellikle öğle, ikindi ve yatsı namazlarından sonra özellikle de sene de bir kez Kadir Gecesi’nde kılınan nafile bir namaz türüdür. "Tesbih" kelimesi Arapça kökenli olup, "zikir, anma, Allah'ı anma" gibi anlamlara gelir. Bu namaz, Peygamber Efendimizin (S.A.V) bazı hadislerde belirttiği şekilde, "tesbih namazı" olarak adlandırılan nafile bir ibadettir.
Tesbih namazı nedir? Peygamber Efendimiz (S.A.V) amcası Abbas’a (r.a.) “Bak amca, sana tam on faydası olan bir şey öğreteyim; bunu yaparsan günahlarının ilki-sonu, eskisi-yenisi, bilmeyerek işlediğin-bilerek işlediğin, küçüğü-büyüğü ve gizli yaptığın-açıktan yaptığın on türlü günahını Allah bağışlar.” diyerek bu namazı tavsiye etmiş ve öğretmiş; Hz. Abbas da bunu her gün yapamayız, deyince Hz. Peygamber, bu namazın haftada bir, ayda bir, yılda bir veya ömürde bir defa kılınmasının da yeterli olacağını belirtmiştir (Ebû Dâvûd, Tatavvu‘, 14 [1297]; İbn Mâce, İkâmetü’s-salavât, 190 [1387]).
Tesbih namazının İslamiyet’te çeşitli faziletleri ve önemli yönleri vardır. Namaz tesbihi sonda Sübhanallah, Elhamdülillah ve Allah-u Ekber diye çekildiği gibi isme özgü namaz bulunmaktadır.
Tesbih namazının faziletleri ve sevapları şöyle sıralanabilir;
Allah'ı zikretmek ve dua etmek. Tesbih namazı, Allah'ı zikretmek ve dua etmek için bir fırsattır. Bu namazda, Rabbimizin büyüklüğünü, kudretini ve lütuf ve ihsanlarını anmak için çeşitli dualar ve zikirler yapılır.
Nafile ibadette bulunmak. Tesbih namazı, farz namazların dışında kılınan nafile bir ibadettir. Nafile ibadetler, Müslümanların Allah'a gönülden yaklaşmasını sağlar ve manevi terakkiyi destekler.
Rahmet ve mağfiret istemek. Nafile ibadetlerin yerine getirilmesi, Allah'ın rahmetini ve mağfiretini kazanmaya vesile olabilir. Tesbih namazı da bu anlamda kişinin günahlarından arınmasına ve Rabbine yaklaşmasına yardımcı olur.
Sadaka ve sevap kazanmak. Nafile ibadetlerin yapılması, sadaka ve sevap kazanmada bir fırsattır. Tesbih namazı da bu anlamda kişiye manevi kazançlar sağlayabilir.
Tesbih namazı, kişinin hayatına bereket ve iyilik getirebilecek bir ibadettir. İnsanın Rabbine olan yakınlığı arttıkça, hayatının her alanında Allah'ın lütuflarını ve nimetlerini daha fazla hissedebilir.
Tesbih namazı ömürde bir defa da olsa kılınması tavsiye edilen mendup bir namazdır. Yani kılınmaması halinde günahı yoktur. Tesbih namazı nasıl kılınır? 4 rekat tesbih namazı nasıl kılınır?
Tesbih namazı dört rek'at olup şöyle kılınır:
“Allah rızası için tesbih namazı kılmaya” diye niyet edilerek namaza başlanır. Sübhâneke’den sonra 15 kere “Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber” denir. Sonra eûzü besmele çekilir, Fâtiha ve sûre okunduktan sonra 10 kere daha “Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber” denilir. Bu tesbih, rükûya varınca 10 kere, rükûdan doğrulunca 10 kere, birinci secdede 10 kere, secdeden kalkınca 10 kere, ikinci secdede 10 kere söylenir. Böylece her rek'atta 75 tesbih yapılmış olur. İkinci rek'ata kalkılınca yine önce 15 kere tesbih okunur, ardından besmele çekilip Fâtiha ve sûre okunup 10 kere tesbih getirilir. Kalan rek'atlar aynı şekilde tekrarlanır ve böylece 4 rek'at tamamlanmış ve toplam üç yüz tesbih edilmiş olur.
Mutasavvıfların ve Hanefîler’in çoğunluğu tesbih namazının kılınış şeklini Abdullah b. Mübârek’in (Tirmizî, “Ṣalât”, 350), diğer mezheplerin çoğunluğu ise İbn Abbas’ın (Ebû Dâvûd, “Ṭatavvuʿ”, 14) rivayetini esas alarak belirlemiştir. Tek kılınırsa, Allah rızası için tesbih namazını kılmaya, cemaatle kılınırsa Allah rızası için tesbih namazını kılmaya, uydum hazır olan imama diye niyet edilerek dört rek‘at olarak kılınır.
Tesbih namazı 4 rekattır. Her rekatta 75’er defa tesbihat yapılmakla birlikte namaz sonunda 300 kez tesbihat yapılır. Tesbih namazı gece kılındığında iki rek‘atta bir selâm vermenin daha makbul sayıldığı, gündüz kılındığında ise iki veya dört rek‘atta bir selâm verilebileceği ifade edilmiştir.
Birinci rekatta; Sübhâneke’den sonra 15 kere “Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber” denir. Sonra eûzü besmele çekilir, Fâtiha ve sûre okunduktan sonra 10 kere daha “Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber” denilir. Rükûya varınca 10 kere, rükûdan doğrulunca 10 kere, birinci secdede 10 kere, secdeden kalkınca 10 kere, ikinci secdede 10 kere söylenir.
İkinci rekatta: 15 kere “Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber” denir. Sonra eûzü besmele çekilir, Fâtiha ve sûre okunduktan sonra 10 kere daha “Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber” denilir. Rükûya varınca 10 kere, rükûdan doğrulunca 10 kere, birinci secdede 10 kere, secdeden kalkınca 10 kere, ikinci secdede 10 kere söylenir. İkinci rekatın sonunda oturunca Ettehiyyatü, Salli ve Barik duaları okunur.
Üçüncü rekatta: 15 kere “Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber” denir. Sonra eûzü besmele çekilir, Fâtiha ve sûre okunduktan sonra 10 kere daha “Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber” denilir. Rükûya varınca 10 kere, rükûdan doğrulunca 10 kere, birinci secdede 10 kere, secdeden kalkınca 10 kere, ikinci secdede 10 kere söylenir.
Dördüncü rekatta: 15 kere “Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber” denir. Sonra eûzü besmele çekilir, Fâtiha ve sûre okunduktan sonra 10 kere daha “Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber” denilir. Rükûya varınca 10 kere, rükûdan doğrulunca 10 kere, birinci secdede 10 kere, secdeden kalkınca 10 kere, ikinci secdede 10 kere söylenir. Dördüncü rekatın sonunda oturunca Ettehiyyatü, Salli, Barik, Rabbenâ âtina ve Rabbenâğfirlî duaları okunur. Selam verilerek namaz tamamlanır.
Tesbih namazında okunan dua kısa ve özdür. Kişi kısa sürede ezberleyerek tesbih namazında rahatlıkla okuyabilir. Her rekatta 75 defa olmak üzere 4 rekatlık namaz boyunca 300 defa okunur. Tesbih namazında ne okunur? diye baktığımızda “Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber” denilir. Farz olan vakit namazlarının ardından müezzinin okuduğu bu duayı hepimiz rahatlıkla hatırlayacağız.
Anlamı ise şöyledir: “Allah eksik sıfatlardan münezzehtir. Hamd Allah’adır. Allah’tan başka ilah yoktur ve Allah en büyüktür.”
Her namazdan sonra olduğu gibi tesbih namazından sonra da tesbihat çekilir. Namazlardan sonra otuzüç kere “Sübhanallah”, “Elhamdülillah”, “Allahu ekber” diyerek Allah'ı anmak da sahih hadislerle tavsiye edilmiştir.
Tesbih namazı 4 rekat olarak kılınır. İkişer rekat halinde kılınabildiği gibi dört rekat tamamlanarak selam verilebilir. Tesbih namazı kaç rekat sorusunun yanıtı net olarak 4’tür. Ancak ikişer rekatlar halinde kılınabilir. İlk rekatta Fatiha suresi okunur ve ardından bir kısa sure veya İhlas suresi gibi kısa bir sure tekrarlanır. İkinci, üçüncü ve dördüncü rekatta da durum aynıdır ve Fatiha suresi okunur ve yine bir kısa sure veya İhlas suresi gibi kısa bir sure tekrarlanır.
Tesbih namazı kılınışı oldukça sadedir ve bu namaz aslında bir zikir halinde olmaktır. Tesbih namazı genellikle Kadir Gecesinde kılındığı için gece rastlar. Ancak gündüz de kılınabilir. Tesbih namazı hangi vakitte kılınır? sorusunda dikkat edilmesi gereken nokta kerahet vaktidir. Tesbih namazı kerahet vakitlerinde kılınmaz (İbn bidîn, Reddü’l-muhtâr, 2/27). Tesbih namazında sehiv secdesini gerektiren bir şey olursa, sehiv secdesi normal olarak yapılır, o secdelerde tesbih namazına özgü tesbîhât yapılmaz (Tahtâvî, Hâşiye, 361).
Tesbih namazı farz değil nafile bir namazdır. Peki nafil olduğu zaman tesbih namazı cemaatle kılınır mı? Örneğin teravih namazı farz değil nafiledir ancak cemaatle kılınması meşrudur. Teravih namazının haricindeki nafile namazları davet veya duyuru üzerine cemaat halinde kılınması mekruhtur. Camide teravih namazı kılmaya giden bir Müslüman teravih namazının bitiminde cami hocasının tesbih namazı kılacağız demesiyle birlikte kalıp cemaatle tesbih namazı kılabilir. Kişinin Kadir Gecesinde kılınması daha güzel olan tesbih namazının cemaatle değil de münferit yani tek başına kılınması uygundur.
Tesbih namazında okunan sureler genellikle kısa surelerdir. Tesbih namazını kılan kişi ya bildiği kunut duaları ya da Kur’an-ı Kerim’den çeşitli ayetleri tercih edebilir. Tesbih namazı duası olan “Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber” okunduktan sonra Fatiha, ardından ise bir sure okunur. Bu surelerden şunlar tercih edilebilir;
İhlas Suresi, Felak Suresi, Nas Suresi, Kâfirûn Suresi, Tebbet Suresi, Kevser Suresi vb.
Tesbih namazı kişinin kendi dua ve zikir pratiği için bir fırsat olduğundan, bu namazda okunacak sureler kişinin manevi ihtiyaçlarına ve tercihlerine göre belirlenebilir.
Peygamber Efendimiz (S.A.V) amcası Abbas’a tesbih namazını tavsiye ettiğinde, Hz. Abbas da bunu her gün yapamayız, deyince Hz. Peygamber, bu namazın haftada bir, ayda bir, yılda bir veya ömürde bir defa kılınmasının da yeterli olacağını belirtmiştir.
Buradan ilk olarak tesbih namazının uzun ve zor olduğunu anlasak da aslında değildir. 4 rekattan oluşan, toplamda Fatiha ve sure ve 300 kez “Sübhânellâhi ve’l-hamdülillâhi velâ ilâhe illallahü vallahü ekber” ile birlikte uzun bir vakit almaz. Elbette ki namazdaki dua ve zikrin hızlı okunuşu maneviyatı zedeleyebilir. Peki, Tesbih namazı ne kadar sürer? diye bakacak olursak ortalama 20-25 dakika sürebilir. Bu süre kişinin okuma hızı ve yavaşlığına göre değişiklik gösterebilir.
Tesbih namazı Peygamber Efendimizin (S.A.V) her gün, güç yetirilemezse haftada, ayda veya yılda kılınması bunlara da imkan olmazsa ömürde bir kez kılınmasını tavsiye ettiği özel bir namazdır. Allah Resulünün tavsiye ettiği namazın elbetteki gerek bu dünya da gerek de ahiret yurdunda önemli faydaları vardır. İlk olarak bir Müslümanın tesbih namazı kılmasıyla Peygamber Efendimizin (S.A.V) tavsiyesini yerine getirmiş olur ve bu tavsiyeden faydalanmış olur.
Tesbih namazı, Allah'ı anmak, O'na dua etmek ve yakınlık hissetmek için bir fırsattır. Bu namazda yapılan dualar ve zikirler, kişinin manevi bağlarını güçlendirir ve Rabbine olan sadakatini artırır.
Tesbih namazı, farz namazların dışında kılınan nafile bir ibadettir. Nafile ibadetler, Müslümanların manevi terakki ve gelişimine katkıda bulunur.
Nafile ibadetlerin yerine getirilmesi, Allah'ın rahmetini ve mağfiretini kazanmaya vesile olabilir. Tesbih namazı da bu anlamda kişinin günahlarından arınmasına yardımcı olabilir.
Nafile ibadetler, sadaka ve sevap kazanmada bir fırsattır. Tesbih namazı da bu anlamda kişiye manevi kazançlar sağlayabilir.
Tesbih namazı, kişinin düzenli bir zikir pratiği yapmasına yardımcı olur. Zikir, kişinin manevi uyanıklığını artırır ve Allah'ı sıkça anmanın hazzını yaşamasını sağlar.
Diğer Yazılar
TÜM YAZILARI OKU