Şaban Ayı Orucu Faziletleri | Şaban Ayı Orucu Kaç Gün Tutulur?

Şaban-ı Şerif denildiğinde akla evvela Ramazan-ı Şerif ve oruç gelir hiç şüphesiz. Şaban ayı orucu büyük sevaplar taşıdığı gibi, bu mübarek ay, Peygamber Efendimizin (SAV) Ramazan-ı Şerif’ten sonra en çok oruç tuttuğu aydır. Şaban ayı orucu niyeti nafile oruçlar için niyet etme ile aynıdır. Peki, Şaban ayı orucu nasıl niyet edilir? Nafile oruçlar arasında yer alan Şaban ayı orucu için, oruç tutacak kimsenin ''Niyet ettim Şaban orucumu Allah rızası için tutmaya'' diye niyet edilmesi yeterli olduğu dini kaynaklarda yer almaktadır.

Ramazan orucu, belli günlerde tutulmak üzere adanan oruçlar ile nafile oruçlar için niyet etme vakti, güneşin batması ile ertesi gün tepe noktasına gelmesi öncesine kadarki süredir. İmsaktan sonra yapılacak niyetin geçerli olması için bu vakitten itibaren bir şey yenilip içilmemiş, oruca aykırı bir iş yapılmamış olması gerekir. Aksi takdirde gündüz niyet caiz olmaz (Kâsânî, Bedâî’, II, 85). Bu oruçlar için, “yarınki orucu tutmaya” şeklinde mutlak niyet yeterlidir. Bununla birlikte geceden niyet edilmesi faziletlidir. Ramazanın her günü için ayrı niyet edilmesi gerekir (Mevsılî, el-İhtiyâr, I, 397, 400).

Kaza, keffaret ve bir zamana bağlı olmaksızın adanan oruçlar için gün batımından itibaren en geç imsak vaktine kadar niyet edilmiş olmalıdır. Bu tür oruçlara niyet edilirken, “falanca kaza, kefaret veya adak orucuna” şeklinde belirtilmesi gerekir.

Şaban Ayı Orucu Ne Zaman Tutmaya Başlanmalıdır?

Şaban ayı oruçları ilk gün başlar. Şaban ayının ilk gün orucu olduğu gibi Hadis-i Şerif’te “Kim Şa‘bân’dan bir gün oruç tutarsa, Allâh-u Teâlâ onun cesedini cehenneme haram kılar.” buyurularak herhangi bir gün de ifade edilmiştir. 2024 yılında 1 Şaban 1445, 11 Şubat 2024 Pazar gününe denk gelmektedir. Cumartesi’yi Pazar’a bağlayan gece sahura kalkılarak ilk gün orucuna niyetlenilebilir. Şaban ayı orucu kaç gün tutulur diye baktığımızda ise toplamda 6 güne tekabül etmektedir. Şaban ayının ilk perşembe orucu vardır. Ebu Abdullah el-Hubeyşi (Rahimehullâh)ın rivayet ettiği bir hadis-i şerifte şöyle varid olmuştur: “Şaban’ın ilk ve son perşembesini oruçlu geçireni, rahmeti ile cennete girdirmek Allah Teâlâ üzerine bir hak olur.” Şaban Ayının 13. 14. 15. gününde tutulan oruçlar bulunmaktadır. Eyyam-ı Biyd günleri Hicri ayların 13. 14. ve 15. günlerine denir. Bu günlerde oruç tutmak oldukça faziletlidir.

Diyanet İşleri Başkanlığı'nın resmi internet sitesinde "Eyyam-ı Biyd" hakkında şu ifadelere yer verildi:

Eyyâm-ı biyd (aydınlık günler) ayın en parlak olduğu hicrî ayların 13, 14 ve 15. geceleridir (Buhârî, Savm, 60). Ay bu gecelerde tam olarak göründüğü ve geceleri her zamankinden daha çok aydınlattığı için bu isim verilmiştir. Resûlullah (s.a.s.), her ayın bu günlerinde oruç tutmayı tavsiye etmiş (Ebû Dâvûd, Savm, 69; Tirmizî, Savm, 54) ve o günlerde oruç tutmanın senenin tüm günlerini oruçlu geçirmek gibi olduğunu belirtmiştir (İbn Mâce, Sıyâm, 29).

Bir de Şaban ayının son pazartesi orucu vardır. Şaban ayının son pazartesi günü tutulan orucun fazileti vardır. İslam alemi için oldukça büyük bir öneme sahip olan Şaban ayı, Peygamberimiz tarafından sıklıkla dile getirilen bir aydır. "Her kim Şaban’ın son pazartesini oruçlu geçirirse kendisi için günahları bağışlanır."(Gunye 1/187) Burada son Pazartesi gününden maksat, Şaban’ın son günü değildir. Zira Ramazan’ı karşılamak niyetiyle Ramazan’a bir, iki gün kala oruç tutmak men’ edilmiştir. (Gunye 1/187)

Şaban ayının son pazartesi günü tutulacak olan oruç için; "Niyet ettim Allah rızası için oruç tutmaya" diyerek niyet edilmesi yeterli olacaktır. Kalpten niyet etmek "Şaban ayının son pazartesi gününün fazileti için oruç tutulduğunun" bir işaretidir. Dileyen bunu açıkça belirterek de niyet edebilir.

Şaban Ayı Orucu ile İlgili Hadisler

Hazreti Ayşe (Radıyallâhu Anhâ) validemiz Peygamber Efendimiz (SAV)in Şaban ayında oruç ibadetine verdiği ağırlığı şöyle anlatmıştır: “Rasulullah (SAV) bazı aylarda çok oruç tutardı. Hatta biz, onu bu ayda hiç iftar etmedi sanırdık. Bazı aylarda da çok iftar ederdi. Hatta biz, onu bu ayda hiç oruç tutmadı derdik. Rasulullah (SAV)in Ramazan’dan başka bir ayın orucunu tamamladığını görmedim. Hiçbir ayda da Şaban ayında tuttuğundan daha fazla oruç tuttuğunu görmedim.”

Üsame ibnü Zeyd (ra) şöyle anlatmıştır: “Bir kere ben: ‘Ya Rasulellah! Şaban ayında oruç tuttuğunuz kadar hiçbir ayda oruç tuttuğunuzu görmedim.’ dediğimde: ‘O, Recep ve Ramazan arasında kalmış büyük bir aydır ki insanlar on(un ululuğun)dan gafildir. O, kendisinde amellerin âlemlerin Rabbine yükseltildiği bir aydır. Ben de amelimin oruçluyken yükseltilmesini seviyorum (da onun için bu ayda çok oruç tutuyorum)’ buyurmuştur.”

Dini ehemmiyete sahip gün ve gecelerin faziletlerinin kaydedildiği eserlerde yer alan bir rivayete göre, Şaban-ı Şerif ayında bir gün oruç tutmanın fazileti hakkında şöyle buyrulmuştur: “Kim Şa‘bân’dan bir gün oruç tutarsa, Allâh-u Teâlâ onun cesedini cehenneme haram kılar. Cennetlerde Yusuf (Aleyhisselam)a komşu olur. Allah-u Teâlâ ona Eyyüb ve Davud (Aleyhimesselâm)ın sevaplarını verir.”

“Ayların en sevgilisi, Ramazana kavuşturan Şâban ayıdır” ve “Şaban ayına, Şaban denmesi, onda Ramazan için büyük hayırların teş'üb etmesi (dağılması); Ramazan ayına ramazan denmesi, bu ayda günahların yanması sebebiyledir.” buyruldu.

Şaban Ayı Orucu Tutmanın Sevabı

Şaban ayı orucunun fazileti nedir diye baktığımızda Rasulullah (SAV) senenin –Ramazan-ı Şerif ayı dışındaki- hiçbir ayında Şaban-ı Şerif ayındakinden fazla oruç tutmamış ve şöyle buyurmuştur: “Amellerden gücünüzün yettiğini yapın. Çünkü siz bıkmadıkça, Allah da size asla bıkmış muamelesi yapmaz. Allah yanında amelin en makbulü, kişinin az da olsa devam üzere işlediği ameldir.” Peygamber Efendimiz (SAV)in Şaban-ı Şerif ayındaki orucu hakkında Hazreti Ayşe (r.a) ayrıca şöyle demiştir: “O (Rasul-i Ekrem) Şaban ayının tamamını oruçla geçirerek sonunda Şaban’ı Ramazan’la birleştirirdi.”